Lørdag 10. september skulle eg ha sprunge maraton i Medoc. Eg gjorde noko mykje kjekkare: Eg brukte omtrent dei same kreftene på å gå 25 km i steinete fjellterreng. Eg vart veldig sur, nokså sliten og til slutt litt blid igjen.

Neste dag fekk eg ei rype, og så vart eg jo kjempeblid igjen. Men det sat litt langt inne.

I helga låg eg på ei hytte på Turtagrø saman med fem kameratar, vi skulle på rypejakt. Lørdag avtalte fire av oss å gå saman ein tur som eg har drøymt om i mange år: Heile Sørheim-terrenget i Luster på langs. Det såg ut til å være ein svært lang og strabasiøs tur, men det fine med slike turar er at det er svært få som går dei. Dermed kan ein oppleve at det vrimlar med ryper der, i motsetning til det som ligg ein times gange frå vegen: Der har jegrar saumfart kvar knaus, og terrenget kan være livlaust.

Vi begynte ved Berdalsbandet, skulle gå nordvestover mot Hestdalsfjellet, snu sørvestover og følgje høgdedraga vest for Jervvatnet og Hyttevatnet til Grønvassnosi, gå derfrå langs høgdene aust om Falkanosi til Stokkesetbandet (der terrenget sluttar), ut Stokkesetdalen, runde nord om Stokkesetsalen og til bilen vi hadde plassert på Murane. Vi anslo det til ca. 15 kilometer, dette skulle være fullt mogeleg å rekke før det mørkna.  Idet vi kom inn i terrenget, spreidde vi oss ut i ein manngard på fire, med 2-300 meter mellom kvar. Avtalen var at vi skulle møtast på Hestdalsfjellet.  Problemet er at å gjere ein avtale med ein rypejeger er omtrent som å avtale noko med ein gateseljar i Tyrkia: Dei lever etter prinsippet om at ein avtale er ein avtale, med mindre det dukkar opp noko meir interessant.

Brått smell det i fjellet ein kilometer til høgre for meg. Min ven Eivind har sjølvsagt brote ut av manngarden (fordi han såg nokre slike veldig lovande kjerr i fjellsida tvers over dalen), og der fann han ganske riktig to ryper, skaut den eine og la på sprang etter den andre. Per blir med, eg og Narve går rundt og ventar og ser saka an. Vi går rundt og ventar i ein halvtime, og då, først då, går det opp for oss at fyrane har sprunge ein halv time nordover, og alt no forsinka oss med ein time. No er dei komne så langt av lei at vi misser kontakten på jaktradioane. Vi går rundt og luffar, mens det av og til knitrar i radioane våre: «zzzttt…tre ryper… zztt, zzzt», «…har du kniv? zzttt», «…zzttt…DER BORTE, BAK STEINEN!…zzttt», slike ting. Slike ting som fortel at mens du går her og frys, er det nokon langt borte som opplever veldig artige ting. Og dei er så langt borte at du mest sannsynleg må springe som ein galning i mange timar for å rekke heim før det blir mørkt.

– Vi går. Dei finn oss ved bilen, sa Narve.  Og så gjekk vi. For å gjere ei lang historie kort: Vi såg ikkje ei einaste rype. Ikkje ei. Det er derfor eg skriv på bloggen kor vi gjekk, det skal ein normalt ikkje gjere, for då vrimlar det med jegrar der ei veke seinare, og så er terrenget ødelagt. Men her fanst det ikkje fugl, så værsågod. Men Grønvassnosi var ei geologisk oppleving, rett og slett. Heile fjellet er så smuldra opp, at du går gjennom gryter med knust, kolsvart småstein så små at dei til slutt er blitt til sand, og rett som det er finn du store forekomstar av ein stein som innheld eit metall, kanskje jern, kanskje kopar (det var jo trass alt ei kopargruve i drift på fjellet ti km lenger sør i over hundre år), og alt overstrødd med ein myriade av praktfulle, glimrande kvartssteinar. Det var som gullklumpar og diamantar strødd utover eit stort, svart filtteppe.  Verdt heile turen, faktisk.

Men kontakt med dei to villstyringane? Nei. Av og til eit opphissa rop på radioen, ein framand, opphissa Oslo vest-gutt som med jamne mellomrom skreik «Hvor FAEN er dere?», eg fekk lyst til å tulle litt med han, men eg var rett og slett litt for sur. For no kjente eg på meg at vi kom til å mørkne ute.  Plutseleg fekk eg inn Per, sterk og klar: «Vi begynner på oppstigningen til Grønvassnosi nå».  OK, dei var ein halv time bak oss. Vi bestemte oss for å vente på dei. Venta, og venta, men ingen kom over himmelsynet. No hadde vi spist opp resten av maten vår, det var minst tre timar å gå heim, og eg begynte å bli pisse sur. Rett og slett.

» Nå er vi ved nedre Kupevatnet», sa Per plutselig. Eg fann fram kartet. Jaudå, dei hadde slått ein kjempeomvei, og befann seg no ca. ein time vest for oss. Hurra.  «Javel, vi går rett til bilen, vi sjåast der«, sa eg.

«Hva? Skal dere ikke på Falkanosi?» spurte Per. Då sprakk eg. Kraftig. « NEI, PER, VI SKAL IKKJE PÅ FALKANOSI», ropte eg. Det var ikkje pent. «Vi befinn oss no tre timar frå bilen, og klokka er halv fem. Skal vi opp på Falkanosi kan du legge til i alle fall to timar, og då er vi ikkje ved bilen før klokka HALV TI! Så det svaret, det GIR SEG SJØLV DET!!, antyda eg litt forsiktig.

Så spraka det i radioen: «Er det han Ole Johannes som er på radioen? Det er Svend Arne her. Er du mørkredd og litt bekymra, Ole Johannes?»  Svend Arne Vee er ein gamal kamerat som akkurat no var på elgjakt i Fossedalen i Årdal, og heile jaktlaget hans hadde tydelegvis underheldt seg storlig med denne livredde, kjeftande Maratonmannen på jaktradioen. Slike radioar rekk altså to mil under gunstige forhold. Greit å være obs på.

Snart etter fant Eivind oss. Per hadde sprunge over to fjell og rett til bilen. Eivind delte med oss av nista si. Han hadde to ryper. Eg hadde ingen. Det er alltid sånn. På veg heim såg eg ein knaus som såg veldig interessant ut, så eg sa til dei andre at eg ville sjå bortom den.  – Eg blir med, sa Eivind. Eg burde skjønt teikninga allereie då.  Eg gjekk til høgre, han til venstre. Sjølvsagt. Brått small det to skot, og eg ser ei rype komme flaksande og lande femti meter lenger nede. Langt frå meg.

– Eg skaut ei sittande, og den andre i flukten. Pina deg, to ryper til, sa Eivind. – Ja, det var jammen fint, det, sa eg. (For deg, tenkte eg.) – Har du ei skive til, sa eg, no må eg fylle camelback’en min. Eg stilte meg ved ein bekk, tok av meg jakka, åt litt. Eivind nytta tida til å luske litt rundt i steinane rundt meg og kike. Brått small det. Ei rype til. – Ho sat på ein stein, sa Eivind. – Eg såg det, sa eg.  (Det er så utrulig typisk. Her går eg i ni timar og ser ikkje ei einaste rype, og den fyren berre knallar ned fugl i ett sett). – No har eg pinadeg fem ryper, sa Eivind. – Ja, fy fader, sa eg.

Eg spiste opp skjeva mi, fylte camelback’en, og begynte å gå. Eivind til høgre, eg til venstre. Brått smell det eit skot. Eg ser to ryper fyke opp, det går eit sekund, så smell eit skot, og begge rypene dett. – Eg skaut den første på bakken, så fauk det opp to, eg fekk den eine på kornet, men så såg eg at den andre var på vei inn i siktelinja, så eg heldt att litt, og så overlappa dei, og så skaut eg. To på eitt skot! I flukt! No er eg ovenpå, Ole Johannes. No skyt eg med sjølvtillit og bravur! – Ja, det er jammen fantastisk, sa eg. For det var jo det. Åtte ryper fekk han, og eg ingen.

– Du kan no trøste deg med at mens eg skaut seks ryper, så fekk du tatt av og på deg jakka to gonger og fylt camelback’en din! So du fekk no gjort noko nyttig, du og, sa Eivind og lo godt. – Ja, haha, sa eg.

Så begynte vi å småspringe. Det var langt til bilen. Veldig langt. Det mørkna og det mørkna, vi peiste på, og klokka ni, elleve timar etter at turen begynte, kom vi til bilane. Eg var litt sur ei stund, men då eg fekk tenkt over kva eg hadde gjort i dag, lysna humøret betrakteleg:  Gps’en min viste at vi hadde gått 25 030 meter, bortimot tusen høgdemeter i løpet av dagen, mykje av turen i nokså kronglete ur, i tunge fjellstøvlar, med ein åtte kilos sekk på ryggen og ei tre kilos hagle i handa.  Eg trur ikkje det er så mykje tyngre å springe eit maraton på flat vei, i lette klede og med joggesko.  Pulsklokka viste at eg forbrente over 6500 kaloriar på turen. Og neste dag var eg den einaste som kunne gå normalt. Kjente ingen ting, faktisk. Så formen er solid. Og blir ein ikkje i godt humør av det, då er det ikkje håp for ein. Men meg er det håp for 🙂